Sensorische inspectie

Use

Geuren, geluiden, texturen kunnen helpen om beelden, gedachten, verhalen op te roepen op een lichamelijke, somatische manier – zonder via verbalisering of taal te passeren. Het is een concrete, dromerige manier om te speculeren, ergens tussen bewust en onder- of onbewust in. Door te hechten aan – en zich te concentreren op – de sterke punten en aspecten van een element, kan men ideeën en fundamenten uitdiepen om situaties of personages te ontwikkelen.

Protocol

Stap 1

Vraag de groep om comfortabel te gaan zitten en de ogen te sluiten. Dat kan in principe beginnen met een paar diepe in- en uitademingen. Dan, zonder angst voor spottende opmerkingen – en hoewel we niet de precisie, noch de legitimiteit van een Feldenkrais-leraar bezitten – stellen we voor dat de deelnemers het eigen gezicht aanraken. Zachtjes. Wangen, voorhoofd, neus, lippen. We improviseren wat. Je kan de aandacht van de deelnemers vestigen op texturen of temperaturen. Is de huid zacht? Ruw? Kleverig? Is ze koud? Warm?

We gaan door met het improviseren van experimentele instructies zoals: ‘Haal langzaam je handen weg van je gezicht. Weg van het gezicht, terug naar het gezicht. Vanaf welke afstand voel je de aanwezigheid van je hand(en) op je gezicht? Raak dan je haar aan. Zoek naar gewaarwordingen – op en rond je hoofd – die gelinkt zijn aan die aanraking. Zijn het je handen die aanraken of worden je handpalmen aangeraakt?’

Als je voelt dat de verkenning lang genoeg heeft geduurd, kan je de rest van je lichaam aanraken, je kleding. Probeer daarbij ook ervaringen, kennis, een hele rits informatie op te diepen. Dan ga je verder, je raakt nu je stoel aan, de vloer om je heen (als je zit of ligt)… Als een sensatie je interesseert, blijf er dan bij stilstaan. Vanuit het idee om zoveel mogelijk te leren, alleen door aanraking, met de ogen nog steeds gesloten.

Dan gaan we snuffelen… Langzaam nader je het element dat je op de tast hebt geïnspecteerd en nu ga je eraan ruiken. Ben je verrast door de geur? Waar is die uit opgebouwd? Laat je meeslepen door de kracht van je reukzin. In dit stadium van de activiteit spreekt de begeleidende persoon nauwelijks, omdat elk individu in de groep de kapitein is van de boot der eigen ervaringen. De scène is best koddig. Sommigen zijn naar een plant gekropen en strelen de bladeren, snuivend aan de natte of droge grond in de pot. Anderen richten zich op de geur van vernis die afkomstig is van een meubelstuk uit gelamineerd hout.

Van tijd tot tijd kan je nog een instructie voorstellen die gerelateerd is aan de andere zintuigen. Wat leer je van je element vanuit sonorisch perspectief? Welke geluiden komen eruit voort? Verken de subtiele verbanden tussen aanraking en geluid. Maak musique concrète door aan te raken, te knarsen, te wrijven, te slaan, te borstelen. Geef je nu over aan synesthesie. Probeer sensorische combinaties te activeren op basis van horen, ruiken, aanraken. Ruik terwijl je stoffen verfrommelt. Enzovoort.

Vraag iedereen weer tot zichzelf te komen, om zo terug te keren uit de kleine micro-wereld van deze aangename wandeling. En we gaan zachtjes (ik zeg graag 'zachtjes', dus ik zeg het vaak) over naar de ogen. Ogen dicht, nog altijd. Door een spel van druk en ontspanning creëren we visuele avonturen. We knipperen met de ogen. Open voorzichtig je oogleden, nauwelijks of half, en richt je aandacht naar iets dat je aantrekkelijk vindt. Het licht van de kroonluchter, de zon… En we spelen met onze ogen en de lichtstralen om visioenen te creëren. We maken zelf een kleine experimentele film. En heel langzaam (maar zeker)… openen we onze ogen en vervoegen we de groep. Over het algemeen onstaat er er een lange, gebalde stilte, een soort ontwaken.

Stap 2

Nu de groep klaarwakker is om waar te nemen en de zintuigen zijn opgewarmd en aangescherpt, vraag je iedereen om naar buiten te gaan en om een materie of natuurlijk element te kiezen in de tuin, op de binnenplaats, het dichtstbijzijnde park…

Het idee is om je te laten aanspreken of aantrekken door een materie en haar textuur: pluche, korrel, steen, schors… Ieder laat zich leiden door eigen aantrekking of interesse. Natuurlijk worden de nieuwe sensorische inspectie-reflexen gebruikt die tijdens de eerste fase werden verworven. Als alles goed is gegaan, zijn we nu erg ontvankelijk: we bevinden ons in een nogal diepe, verontrustende en sensuele staat.

Natuurlijk rapen we materie of elementen die reeds ontworteld of achtergelaten zijn op, we verwijderen ze, oogsten ze. Als je een tak wil afbreken of een bloem of fruit wil plukken, dan vraag je eerst toestemming aan het ding zelf. Je kan zelfs plezier beleven met het uiteenzetten, aan het object, van de redenen voor deze vreemde aantrekkingskracht.

Eenmaal terug in de kring heeft iedereen twee minuten de tijd om over deze aantrekking te praten. En om de activiteit af te ronden, kiest iedereen een 'kracht ' die is geïnspireerd door de keuze van de materie.

Bijvoorbeeld

De kracht van zachtheid. De kracht van het sponsachtige. De kracht van het multi-directionele. De kracht van het doordringende.

Testimonies

Een initiatie futurologie met kinderen in een bibliotheek in Noord-Frankrijk. De kinderen sloten makkelijk vriendschap met de elementen. Ik herinner me een deelnemer die een volledig dichtgevouwen hazelaarsblad had uitgekozen. Het was een fijn moment, namelijk om wat meer tijd door te brengen met deze elementen dan in het dagelijks leven. Hun aanwezigheid is toch echt wel heel bijzonder.

Anna Cz.

Credits

Erika Sprey stelde ons voor aan Suzan Ploetz, die ons op 1 april 2022 liet kennis maken met Nordic Larping. Suzan Ploetz is een Amerikaanse performer en beeldend kunstenares die in Nederland woont. Ze is co-auteur van verschillende Larps en integreert somatische praktijken in deze groepservaringen. Ze gebruikt verbeeldingskracht, magische materialiteit en het creëren van protocollen om emancipatoire emotionele dissonanties en perceptuele expansie teweeg te brengen.

Anna Cz. probeerde de zaken die Susan aan ons doorgaf opnieuw te verkennen met 12 tot 14-jarigen, tijdens een missie in Valenciennes (F).